گرمابه تاریخی شیخ بهایی در مرز تخریب / تعمیرکار دوچرخه کلیددار بنا!

به گزارش خبرنگار مهر، حمام شیخ بهایی که سابقه تاریخی آن به دوران صفوی بازمی‌گردد به سبب وجود اشخاصی که مدعی سرقفلی این بنای تاریخی هستند هر روز بیشتر در مسیر نابودی حرکت می کند و شکی نیست که باید در سریع‌ترین زمان ممکن در خصوص وضعیت این بنای تاریخی تصمیم گیری لازم از جانب متولیان امر صورت گیرد.

در حال حاضر بخشی از این حمام تاریخی که به گفته بسیاری از اهالی محل قسمت اصلی این بنای تاریخی بوده به کارگاه دوزندگی لباس و ... تبدیل شده و با ورود به آن تنها صدای چرخهای خیاطی و بوی پارچه می آید و این حمام تاریخی نشانی از گذشته خود جز دیوارهای مخروبه ندارد.

در قسمت داخلی این بنای تاریخی آثاری از چند لایه طراحی و نقاشی‌های دوران گذشته از صفویه تا عصر حاضر به چشم می‌خورد اما در بخش‌هایی از این بنا نقاشی‌های دوره صفوی با لایه‌ای از گچ پوشیده شده و در بخشی دیگر نقاشی‌ها تخریب و حتی دیواره‌های این بنای تاریخی تخریب شده است.

حمام 400 ساله شیخ بهایی که در ادوار مختلف تمدن و اهتمام و علاقه ایرانیان به بهداشت عمومی را به جهانیان نشان دهد اکنون در برخی بخش‌ها زباله دان شده که این موضوع روح هر بیننده‌ای را می آزارد.

حمام تارخی شیخ بهایی در حالی در پیچ در پیچهای کوچه‌های خیابان عبدالرزاق (سبزه میدان) اصفهان با قفلی بسته، پذیرای میهمانان است که اگر چنین بنایی در برخی کشورها بود از آن میلیونها و میلیاردها کسب درآمد و جذب توریسم می کردند.

کلید ورودی حمام در دست برخی افرادی است که البته نمی‌توان مطمئن بود آیا آنان می‌توانند پاسدار مناسبی برای حراست از میراث تاریخی باشد یا خیر و اگر قرار باشد کسی بنا را ببیند باید با آنها هماهنگ کند.

تعمیرکار، تعمیرگاه دوچرخه کلیددار حمام شیخ بهایی !

خبرنگار مهر زمانی که برای مشاهده این بنای تاریخی با علاقه‌ای وافر به دنبال راهکاری برای ورود به این حمام و بنای تاریخی بود از افراد محلی در خصوص زمان حضور نماینده سازمان میراث فرهنگی در این محل برای ورود به حمام سئوال کرد که پاسخ مردم نشانی تعمیرگاه مقابل این بنای تاریخی بود.

تعمیرکار تعمیرگاه دوچرخه مجاور این بنای تاریخی 400 ساله با در دست داشتن کلید درب حمام شیخ، میزبانی برای ورود به این بنا شد و در لحظه خروج مبلغی را دریافت کرد.

یکی از کارشناسان عرصه میراث فرهنگی در اصفهان با اشاره به قدمت تاریخی این بنای تاریخی به خبرنگار مهر گفت:‌ حمام شیخ بهایی در دوره زمانی خود با توجه به ملاک‌های قابل توجهی ساخته شده و نزدیکی این بنای تاریخی به مسجد جامع اصفهان، خانه علامه مجلسی که عمده جمعیت این شهر در این خطه قرار داشته اند، بسیار قابل توجه است چرا که این خطه محله‌ای بسیار پر آمد و شد بوده است. 

این کارشناس عرصه میراث تاریخی با اشاره به اینکه در حال حاضر به سبب نوع برخورد برخی از دستگاه‌ها در سطح اصفهان نمی‌توان به صراحت سخن گفت، ادامه داد: ‌در گذشته وضعیت به گونه‌ای بوده که در یک نقطه حمام ساخته می‌شد و این حمام کل یک منطقه خاص را پوشش می داده است و حمام شیخ بهایی نیز بر همین اساس ساخته ‌شده است.

وی به حساسیت‌های موجود در حمام شیخ بهایی نیز اشاره کرد و اظهار داشت: آنچه که در این حمام وجود داشته استفاده از پساپ فاضلاب مسجد جامع برای سوخت حمام بوده که این امر بر اهمیت و مهندسی بی نظیر این حمام می‌افزاید.

وی با اشاره به اینکه هنوز روشن نیست که در چه برهه زمانی شمع این حمام خاموش شده اظهار داشت: متاسفانه وضعیت این حمام بسیار ناراحت کننده و دور از انتظار است که باید برای بهبود و نمایان کردن این اثر بی‌نظیر تاریخی به دیگران اقداماتی موثر در سریع ترین زمان ممکن انجام شود.

این کارشناس آثار تاریخی اصفهان ادامه داد: حمام شیخ بهایی تا چندی پیش مورد استفاده عموم مردم بوده، ولی اکنون چند سالی است که از این بنای تاریخی مخروبه‌ای بیش باقی نمانده است.

وی تصریح کرد:‌ مردم علاقه زیادی به حمام شیخ بهایی دارند که با توجه به بافتی که در آن قرار گرفته و مجاورت با مسجد جامع اگر چون دیگر از حمام‌های تاریخی اصفهان تبدیل به موزه شود مورد استفاده بسیاری قرار خواهد گرفت.

این کارشناس میراث فرهنگی و آثار تاریخی اصفهان از خبرنگارمهر و علاقه مندان به حوزه آثار تاریخی خواست تا با همت کسانی که می‌توانند این بنای تاریخی را متحول کنند آنرا در معرض دید مردم قرار دهد.

در هر صورت نباید فراموش کرد که حمام شیخ بهایی از بعد مهندسی و تاریخی در حال حاضر برای ایران و معرفی تمدن و فرهنگ این دیار به دیگر کشورها از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است که باید علاوه بر ثبت مهندسی این بنای تاریخی بی‌نظیر به فکر مرمت چنین بناهایی باشیم تا آیندگان نیز بتوانند علاوه بر مطالعه مهندسی این بناها از نزدیک شاهد این عظمت تاریخی باشند و فرهنگ و تمدن ایرانیان همچنان برای آیندگان نیز باقی بماند.

حمام شیخ بهایی یکی از شاهکارهای معماری ایران و جهان است که در سال 1065 با مهندسی شیخ بهایی ساخته شده است. سیستم گرمایی این حمام با استفاده از قوانین فیزیک و شیمی در عین سادگی ظاهری بسیار پیچیده و اسرار آمیز است.

آب حمام با سیستم " دم و گاز" یعنی از گاز متان فاضلاب مسجد جامعه و چکیدن روغن عصارخانه شیخ بهایی که در مجاورت حمام قرار دارد با یک شمع روشن به مدت طولانی گرم می مانده است و حتی تا چندی پیش شمع این حمام روشن بوده است.

قبل از ثبت بنا در ردیف آثار تاریخی بیش از 30 نفر مدعی مالکیت آن بوده اند ولی هم اکنون بنا همچنان در دست افراد غیرکارشناسی است که از آن به عنوان انبار و محل کار و مکانی برای ریختن زباله و وسایل به دردنخور استفاده می کنند.